Korupcja, słaba kontrola ze strony instytucji państwowych i nieodpowiednie zarządzanie to zjawiska, które zwiększają ryzyko nielegalnego pozyskiwania drewna na Ukrainie. FSC jest świadome tych zagrożeń i podjęło szereg działań w celu ich rozwiązania i ograniczenia.
Mimo wojny i związanych z nią zagrożeń nasz zespół na Ukrainie kontynuuje swoją pracę . Jest to praca w nadzwyczajnych warunkach, która czasem wymaga ukrywania się w schronach przeciwlotniczych. Jednak dla naszego zespołu priorytetem jest kreowanie odpowiedzialnej gospodarki leśnej, zgodnie z misją FSC. Kluczem do realizacji tych celów jest dialog z interesariuszami, wykorzystanie najnowocześniejszej technologii, a także poprawa przejrzystości systemów kontrolnych.
W ostatnim roku podjęto wiele działań, które mają zminimalizować ryzyko nielegalnego pozyskiwania drewna z Ukrainy w ramach systemu FSC. Celem tych działań jest zapewnienie wiarygodności materiałów z certyfikatem FSC z Ukrainy, tak jak o tym pisaliśmy w artykule o kobietach, które są przedsiębiorcami na Ukrainie, i które nalegają na zacieśnienie współpracy z partnerami z obszaru Unii Europejskiej.
Standardy, kontrole i technologia FSC
1. Wzmocnienie standardu gospodarki leśnej FSC
Standard opiera się na uznanych na całym świecie międzynarodowych wskaźnikach ogólnych. FSC wprowadziło jednak dodatkowy wskaźnik na Ukrainie, który ma pomóc w zwalczaniu korupcji i podnieść bezpieczeństwo i higienę pracy. Dodano wymagania na obszarach górskich, aby zarządcy zapobiegali potencjalnym szkodom spowodowanym przez zagrożenia naturalne i chronić środowisko na obszarach, na których odbywa się regularne pozyskanie drewna lub cięcia sanitarne. FSC Ukraina pomogło wdrożyć standard, szkoląc posiadaczy certyfikatów w zakresie nowych wymagań i audytując wszystkie obszary leśne z certyfikatem FSC zgodnie z nowym standardem od września 2021 r.
2. Wirtualna rzeczywistość i systemy informacji geograficznej (GIS)
GIS jest stosowany do monitorowania i wykrywania podejrzanych działań na obszarach leśnych. Na przykład portal FSC GIS pomógł zidentyfikować wycinkę drzew w tak zwanym „okresie ciszy” – czyli czasie, w którym zwierzęta leśne rozmnażają się, i w którym wszelkie działania należy ograniczyć do minimum. Technologia teledetekcji została również wykorzystana do identyfikacji lasów zniszczonych przez nielegalne wydobycie bursztynu. Wirtualna rzeczywistość, w postaci obrazów o wysokiej rozdzielczości w 360°, pozwoliła audytorom na własne oczy zobaczyć zdewastowane środowisko, w wyniku czego czterem państwowym firmom odebrano certyfikat FSC.
3. Inne rozwiązania technologiczne służące przejrzystości systemu
W ubiegłym roku FSC Ukraina wsparło testowanie technologii blockchain FSC, tak aby łańcuchy dostaw były bardziej przejrzyste, a śledzenie surowca było możliwe na każdym kroku. Ten pilotażowy projekt otrzymał silne wsparcie rządowe. Jest również uważany za ekologiczne i energooszczędne rozwiązanie, ponieważ opiera się na wykorzystaniu danych umieszczonych „w chmurze”. W oparciu o analizę wyników projektu pilotażowego FSC projektuje ulepszone rozwiązanie blockchain, aby umożliwić zwiększenie skali jego zastosowania w 2023 roku.
Współpraca FSC z Assurance Services International (ASI) i jednostkami certyfikującymi
4. Monitorowanie łańcuchów dostaw
FSC Ukraina przeprowadziło dochodzenie w celu zidentyfikowania niezgodności w wolumenach handlowych węgla drzewnego z certyfikatem FSC. Dochodzenie doprowadziło do zawieszenia 18 certyfikatów z powodu wykrycia fałszywych oświadczeń i produktów niezgodnych z wymaganiami oraz przyczyniło się do ściślejszej kontroli nad łańcuchami dostaw węgla drzewnego z certyfikatem FSC.
5. Niewiarygodni klienci usunięci
Dochodzenie w sprawie węgla drzewnego doprowadziło do wprowadzenia dodatkowych wymagań dla jednostek certyfikujących podczas oceny wniosków od nowych posiadaczy certyfikatów, tak aby uniemożliwić wejście do systemu klientom, którzy zamierzają go nadużywać. Wymagania te są nadal w fazie testów, ale umiejętności i wiedza audytorów w zakresie korzystania z publicznie dostępnych danych stopniowo wzrastają, a to samo podejście zostało rozszerzone z węgla drzewnego na wszystkie rodzaje produktów z certyfikatem FSC na Ukrainie.
6. Audyt oparty na ocenie ryzyka
Jednostki certyfikujące, które przeprowadzają coroczne audyty lasów i firm z certyfikatem FSC, koncentrują się na kluczowych punktach gospodarki leśnej, zgodnie z zagrożeniami zidentyfikowanymi w opracowanej przez FSC ocenie ryzyka dla danego kraju (profilu kraju). Jednak od 2022 r. jednostki certyfikujące mogą wreszcie dodatkowo zbadać ryzyka na poziomie pojedynczej firmy, aby wyeliminować z systemu każdą organizację, która prowadzi działalność związaną z pozyskiwaniem drewna wyłącznie dla zysku, bez poszanowania dla zrównoważonej gospodarki leśnej. FSC Ukraina wspiera audytorów w wyszukiwaniu danych w publicznie dostępnych bazach danych.
7. Audyt w czasie wojny
Pomimo działań wojennych prowadzonych w niektórych częściach kraju, audytorzy nadal są w stanie bezpiecznie wykonywać swoją pracę dzięki wprowadzeniu nowego zestawu środków, które pozwalają im lepiej zarządzać zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa. Niemniej jednak 21 certyfikatów na terytoriach konfliktu zbrojnego musiało zostać zawieszonych. Nadchodzące audyty są ogłaszane na stronie internetowej FSC Ukraina.
Prace FSC na poziomie polityki krajowej
8. Dialog z właściwymi organami
FSC Ukraina zainicjowała serię spotkań w formule okrągłego stołu zwanych „Dialogami leśnymi”, spośród których jedno koncentrowało się na nielegalnym pozyskiwaniu drewna, a także zgłaszaniu problemów innym podmiotom i właściwym organom w celu znalezienia wspólnych rozwiązań. FSC Ukraina przedstawiło analizę zjawiska nielegalnego pozyskiwania drewna i luk prawnych, które ułatwiają obrót nielegalnym drewnem. Władze biorą pod uwagę te zalecenia, które są rezultatem tych spotkań.
9. Kontrola prawa krajowego
Aktualne ustawodawstwo krajowe dotyczy głównie zakazu konkretnych nielegalnych działań. Jednocześnie w przepisach dotyczących gospodarki leśnej na ogół brakuje podejścia przezornościowego, które promowałoby zrównoważoną gospodarkę. Otwarty i częsty dialog na temat tej luki z zainteresowanymi stronami, w tym z rządem, doprowadził do zmiany rozporządzenia w sprawie „okresu ciszy”. Nowe regulacje zabraniają jakiegokolwiek pozyskiwania drewna w „okresie ciszy”, a nie tylko cięć sanitarnych, co jest prostszym i łatwiejszym do wyegzekwowania rozwiązaniem prawnym. FSC Ukraina monitoruje nowe przepisy, aby upewnić się, że nie stanowią one zagrożenia dla zrównoważonej gospodarki leśnej.
Współpraca międzynarodowa
10. Udział w międzynarodowych projektach dotyczących zwalczania nielegalnego pozyskiwania drewna
Projekt „Inicjatywa UE na rzecz przestępczości leśnej” łączy wiedzę Interpolu w zakresie egzekwowania prawa z praktycznym doświadczeniem WWF w śledzeniu nielegalnego handlu drewnem i współpracy z organizacjami, które są w stanie wykrywać przestępstwa związane z gospodarką leśną i na nie reagować. FSC Ukraina uczestniczyło w tym projekcie w celu wymiany doświadczeń i usprawnienia współpracy za pomocą narzędzi wykorzystywanych przez FSC.
Dowiedz się więcej
Odcinek 41 podcastu FSC: Pierwszy etap wdrażania blockchain – czego się nauczyliśmy i dokąd zmierzamy? Wywiad z Michaelem Marusem i Julie Smith, FSC.
Linki do zdjęć panoramicznych 360 st. z miejsc zdewastowanych przez nielegalne wydobycie bursztynu są dostępne w tym artykule
Bardziej rygorystyczne podejście kontrolne opisane w punkcie 6. odnosi się również do problemu nielegalnych cięć sanitarnych i fałszywych twierdzeń zidentyfikowanych w zleconym przez UE sprawozdaniu Preferred by Nature (s. 52).